- نام دوره آموزشی: تاریخ تحلیلی اسلام
- مدرس: جناب آقای دکتر صنایعپسند
- مدت دوره: 15 ساعت (20 ویدئوی 45 دقیقهای)
- هزینه: 200 هزار تومان
"معرفی دوره آموزشی تاریخ تحلیلی اسلام"
یکی از سؤالات مهمی که باید به آن پرداخته شود این است که، اساساً چرا باید در روزگاری که انبوه اطلاعات و دانش وجود دارد و روز به روز نو می شود، در این فرصت محدود عمر، تاریخ بخوانیم؟! اتفاقاتی که سالهای بسیاری از وقوع آن گذشته است و بر بسیاری از ظرافتها و جزئیات آن گرد فراموشی و زمان نشسته است، به چه کار امروز من و شما می آید؟ آیا بازخوانی برگهایی از آنچه پیشینیان به غلط یا درست گفتهاند و شنیدهاند و کردهاند، برای امروز ما ثمری دارد؟
تاریخ مایه عبرت آموزی
شاید اولین پاسخی که به ذهن میرسد این است که باید از تاریخ پیشینان عبرت آموخت. به تعبیری، نباید چرخ را از ابتدا اختراع کرد و باید راههای رفتهی گذشتگان را با دقت بررسی کرد تا از یک سوراخ دو بار گزیده نشویم.
تاریخ هر خانواده، ملیت، قوم یا گروه، جزء جدا نشدنی از هویت اعضای آن قوم و ملیت است. به طور طبیعی همگان علاقمند هستند که پیشینه خود و پدران خود و یا گروهی را که به آن احساس تعلق و وابستگی میکنند را پاک و پاکیزه جلوه دهند و آن را به عنوان یک سرمایه بشناسند.
به همین خاطر همه اقوام و ملیتها تلاش میکنند تا آثار و مفاخر بزرگان خود را در زمینههای مختلف حفظ کنند. این ماجرا به حدی مهم است که در بسیاری از فرهنگها ثبات و دوام و استمرار داشتن در یک مقوله نشانی از هویت داشتن و به عنوان قوت و نشانه صلابت و استواری آن هویت مطرح میشود.
میراث گران قدر و عظیم تشیع که امروزه به امانت به ما رسیده است و باید به زودی آن را به نسل بعد و حتی نسلهای بعدتر منتقل کنیم از این قاعده مستثنی نیست. بزرگترین و مهمترین وجه تمایز ما با دیگران به عنوان یک شیعه اثنی عشری شیعه بودن ماست مفهوم شیعه بودن در خودش تاریخچه پرمحتوایی به قدمت ١٤٠٠ سال دارد که در آن مردان و زنان بسیاری برای دفاع از عقیده و آرمان خود جان و مالشان را صرف کردهاند تا ما امروز میراثدار فرهنگ غنی تشیع باشیم. شیعه در خودش مفاهیم بسیاری را فریاد میزند همچون گذشت و ایثار، تقوا و حُسن خلق تبعیت از پیشوایانی نورانی و هدایتگر باور به آینده روشن روزگار بشر و..... به همین خاطر باید از پرچم ها و چراغ های راهنمای این مسیر که خودشان اصلی ترین بخش هویت تشیع هستند - یعنی امامان هدایت گر بدانیم و بگوییم و بشنویم مهمترین تفاوت شیعه اثنی عشری با سایر فرقه های مسلمان، همان عبارت اثنی عشری است. یعنی هویت ما در گرو اعتقاد و باور به دوازده امام معصوم الهی است که امروز آخرین و دوازدهمین آن ها زنده و امام این روزگار است.
تاریخ، تحقق عقیده در متن زمان
علاوه بر اینکه تاریخ تشیع و روزهای پرفراز و نشیب آن جزء هویت تمام بچه شیعه های عالم است، توجه به این نکته نیز مهم است که بسیاری از بنیادها و ریشه های اعتقادات و باورهای شیعی در تاریخ ریشه دارد و از همین رو دانستن آن برای ما که حتی در سالیانی دور از آن روزگار زندگی میکنیم، حائز اهمیت است. در این زمینه به ذکر چند مثال مختلف بسنده میکنیم تا فقط روشن شود که تاریخ تا چه میزان در شکل گیری اعتقادات ما مؤثر است.
ماجرای غدیر
از اساسی ترین تمایزات شیعه با سایر فرقه های اسلامی باور به جانشینی و خلافت و وصایت امیرالمؤمنين بلافاصله بعد از پیامبر اسلام (ص) است. این باور استوار شیعه ریشه در واقعهای دارد که کاملاً تاریخی است و نمیتوان با استدلالهای مختلف کلامی آن را مورد تردید قرار داد. اگر اثبات شود که در تاریخ اتفاقاتی رخ داده است که طی آن پیامبر اکرم به صراحت و با بیان روشن و بدون اشاره و کنایه حضرت امیرالمؤمنین را به عنوان وصی و خلیفه بعد از خود تعیین کردهاند، حقانیت تشیع اثبات شده است. و ائمه نیز در طول تاریخ با این مسأله به همین شکل رفتار کردهاند، یعنی مقدم بر استدلالهای مختلف بر افضلیت آن حضرت بر دیگران به یادآوری آن ماجرای تاریخی پرداختهاند.
ماجرای شهادت حضرت زهرا
از مهم ترین دغدغههای همۀ مسلمانان حفظ و حراست از میراث رسول خدا است. گرانبهاترین میراث آن حضرت یگانه دختر ایشان یعنی حضرت صدیقه کبری بودند. هر چند کسی در جلالت شأن و مقام ایشان تردیدی نمیکند اما یک سؤال مهم در تاریخ بی پاسخ مانده است که ایشان چطور از دنیا رفتند؟ چرا در سن جوانی از دنیا رفتند؟ چرا امروز هیچ نشانی از مدفن آن بانو نیست؟ چرا تاریخ در این زمینه گزارش روشن و واضحی ندارد؟ .... برای پاسخ به تمامی این سؤالات که خود نشانگر بسیاری از ظرافت های اعتقادی دیگر است باید در متن تاریخ جستجو نمود.
این موارد تنها چند نمونه مختصر بود تا این ادعا را بیشتر توضیح دهد که تاریخ برای شیعه، عقیده ساز است.
یکی از سؤالات مهمی که باید قبل از شروع درس به آن پاسخ داد این است که اساساً چرا باید در روزگاری که انبوه اطلاعات و دانش وجود دارد و روز به روز نو می شود، در این فرصت محدود عمر، تاریخ بخوانیم؟! اتفاقاتی که سالهای بسیاری از وقوع آن گذشته است و بر بسیاری از ظرافت ها و جزئیات آن گرد فراموشی و زمان نشسته است، به چه کار امروز من و شما می آید؟ آیا بازخوانی برگهایی از آنچه پیشینیان به غلط یا درست گفته اند و شنیده اند و کرده اند، برای امروز ما ثمری دارد؟
در همین راستا، کانون فرهنگی بصائر دورهی آموزشی غیر همزمان تاریخ تحلیلی اسلام را برای آن دسته از عزیزانی که علاقهمند به تشیع هستند، تدارک دیده است.
در این دوره ضمن تبیین اهمیّت مراجعه به تاریخ برای اتخاذ بخشی از عقاید و باورهای اصیل شیعی، رفتارهای منافقان صدر اسلام در آخرین روزهای عمر شریف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مورد بررسی دقیق قرار میگیرد تا از این رهگذر، جریانهای وقایع بعد از شهادت رسول خدا صلی الله علیه و آله بهتر و بیشتر معنادار شود. سپس در ادامه به دوران حیات سه زمامدار بعد از آن حضرت، نگاهی کوتاه و گذرا خواهیم داشت. در ادامه به گزارش روایت جمعآوری قرآن از منظر شیعه و مقایسه آن با فرآیند تدوین قرآن از منظر مکتب خلفا پرداخته میشود. همچنین در مورد شیطنتهایی که در زمینه جمعآوری میراث رسول خدا صلی الله علیه و آله (اعم از مصحف شریف و روایات به جا مانده از ایشان) و منع و محدودیتهایی که در زمینۀ کتابت و نقل حدیث داشتهاند، مباحثی ارائه شده و با اشاره به پیامدهای خطرناک این اعمال، به گوشهای از تدابیر اهل بیت (علیهم السلام) در حفظ سنّت ذیقیمت شیعی اشاره شده است.
- پیش نیاز: ندارد
- گواهی پایان دوره: به افرادی که دوره را با موفقیت بگذرانند، گواهی پایان دوره اعطا خواهد شد.